Rzeka Rawka została uznana za rezerwat przyrody w roku 1983. Pomysł objęcia Rawki ochroną rezerwatową i koncepcję utworzenia rezerwatu zgłosił doc. Dr hab. Romuald Olczak w 1980 roku. Motywacja takiego działania była odpowiedzią na apel ówczesnego Naczelnego Konserwatora Przyrody, aby wobec nasilonych w latach 70 melioracji i hydrotechnicznej presji dla rzeki-obejmować ochroną rzeki nie zdegradowane przez regulację i zanieczyszczenia. Rawka jest prawobrzeżnym dopływem Bzury w dorzeczu Wisły. Powierzchnia całkowita rezerwatu wynosi 487 ha/>, a długość 97 km/> wraz z rozgałęzieniami.
Według danych za rok 2004 rzeka Rawka zakwalifikowana jest do III klasy czystości wód. Cały rezerwat został podzielony na 3 części: Rawka górna, Rawka środkowa,Rawka dolna.
Rawka jest rezerwatem wodnym a głównym przedmiotem ochrony jest rzeka z jej brzegami, starorzeczami i dolnymi odcinkami dopływów. Szczególną cechą rezerwatu rzecznego jest niestałość jego granic, a w ślad za tym i zmienność obszaru. Rzeka zmienia swe koryto w sposób naturalny, czasami pomaga w tym człowiek, jedne starorzecza pozostają, a inne zarastają lub wysychają. Rezerwat jak i cała dolina rzeki jest bardzo różnorodna pod względem składu gatunkowego roślin. Ogółem w dolinie rzeki występuje około 540 gatunków roślin naczyniowych. Część brzegów rzeki jest niedostępna i porośnięta gąszczem czarnego bzu, czeremchy, olszy czarnej, klonu jesinolistnego i wierzbowatych zarośli. Roślinność ta stanowi naturalną ostoję dla wielu gatunków zwierząt i ptaków.
W ostatnich latach osiedliły się bobry, które swoją obecność zaznaczyły w postaci powalonych drzew i nor. Powalone w koryto rzeki drzewa nadają jej puszczański charakter i świadczą o jej naturalności.